Tù mù chất lượng thuốc gia truyền tự chế

Bà Lê Thị Tâm (Văn Giang, Hưng Yên) năm nay 65 tuổi, là bệnh nhân tiểu đường lâu năm cộng với tuổi cao sức yếu, xương khớp lão hóa, nội tạng hoạt động kém, nên bên cạnh thuốc tiểu đường, bà còn thường xuyên dùng thêm thuốc xương khớp, lợi tiểu của một lang y vườn gần nhà. Tuy nhiên, tháng trước, khi đi khám bệnh tiểu đường như thường kỳ, bà đã bị bác sỹ bắt nhập viện khẩn cấp.

Nhập viện vì thuốc “gia truyền” trôi nổi
Nguyên nhân được bác sỹ cho biết, do bà sử dụng thuốc lợi tiểu không rõ thành phần, dẫn đến nguy cơ thiếu kali và một số khoáng chất, nếu không kịp thời truyền bổ sung, để lâu dài sẽ bị suy thận. Cùng với triệu chứng đó, bà còn thường xuyên bị phù, mặt mũi chân tay lúc nào cũng nặng nề, ấn vào da thấy vết lõm cứ hằn mãi rất lâu mới hồi lại. Thủ phạm chính cũng là do loại thuốc chữa khớp do bà vẫn thường dùng.

Quá nhiều người còn dễ dãi khi điều trị bệnh bằng phương pháp cổ truyền

Cũng như bà Tâm, anh Nguyễn Văn Huân, quận Đống Đa (Hà Nội) bị viêm xoang đã hai chục năm nay, chữa nhiều loại thuốc tây y không khỏi. Nghe người nhà trong Tp.HCM nói có loại thuốc gia truyền rất hiệu nghiệm, anh đã gửi tiền nhờ mua giúp. Loại thuốc được gửi ra là thuốc dạng bột. Theo người nhà anh Huân, đây là loại thuốc gia truyền tự chế, được người bán bảo đảm 100% không độc hại và rất hiệu quả, chỉ uống trong vòng 1 tháng là khỏi vĩnh viễn. Còn giải thích về việc không ghi hạn sử dụng hay đăng ký nhãn mác, người bán cho biết vì đây là thuốc gia truyền quá nổi tiếng nên việc in nhãn mác không cần thiết. 
Ngay sau khi dùng thuốc, anh Huân thấy trong người nhẹ nhõm, ăn ngủ rất ngon, nên tiếp tục đặt mua. Tuy nhiên sau khi sử dụng đến tuần thứ tư thì anh bắt đầu tăng cân nhanh chóng, chân tay mọc nhiều lông, mặt nặng nề khó chịu, ở đùi xuất hiện những vết rạn da. Khi đi khám, được bác sỹ chẩn đoán triệu chứng trên là hậu quả của việc sử dụng  corticoid quá liều.
Còn nhiều loại thuốc đông y tự chế trên thị trường được quảng bá với công dụng chữa bệnh hiệu quả như thần dược. Chỉ cần một cú click chuột là vô số trang mạng quảng cáo, rao bán sản phẩm đông y tự chế hiện ra. Nào là thuốc chữa biếng ăn, thuốc giảm cân, trị nám, lợi sữa, trị hen, trĩ mãn tính… Còn nhớ, một vài năm về trước, Hà Nội đã phát hiện ra trong một loại thuốc cam trị biếng ăn cho trẻ em nhiễm kim loại chì, làm cho hàng trăm ông bố bà mẹ tá hỏa đi xét nghiệm chì cho con sau khi dùng sản phẩm. 
Hậu quả nhiễm độc chì đối với trẻ em là khôn lường. Trẻ nhiễm độc chì cấp tính thường trở nên cáu kỉnh, kém tập trung, ói mửa, dáng đi không vững, lên cơn kinh phong. Trường hợp mãn tính, các em có dấu hiệu chậm trí, hay gây gổ, đau bụng, thiếu máu, suy nhược cơ bắp, suy thận, đôi khi có thể đưa tới tử vong.

Thuốc rởm, hậu quả thật
Theo một chuyên gia y tế, hầu hết các loại thuốc được mua bán tự do trên thị trường hiện nay đều không có nhãn mác ghi rõ nguồn gốc, xuất xứ, thành phần, chống chỉ định… điều này vô cùng nguy hiểm đối với người sử dụng, đặc biệt là những người có bệnh lý. Dù loại thuốc có làm từ 100% nguyên liệu tự nhiên, thì nó vẫn có thể gây ra những biến chứng, ví như có những người dị ứng với loại hoa này, loại cỏ kia, thậm chí là mùi hương. Nhưng những loại thuốc không rõ thành phần và chống chỉ định cho người sử dụng sẽ rất nguy hiểm, có thể dẫn đến dị ứng đối với thuốc bôi, ngộ độc đối với thuốc uống, thậm chí là sốc thuốc…
Tuy nhiên, thực tế hiện những người mua các loại thuốc trôi nổi này đều không mấy quan tâm đến thành phần của thuốc. Những người bệnh này thường mua thuốc bằng… niềm tin, thông qua sự trải nghiệm của người sử dụng trước. Chính vì vậy, khi lên mạng họ thường đọc phần ý kiến của người đã dùng, càng nhiều người ca ngợi sản phẩm thì thuốc đó càng dễ bán chạy.
Một nữ khách hàng mua thuốc trị mụn tâm sự: “Mặt tôi bị mụn đã lâu, đi khám nhiều nơi nhưng không có kết quả. Tôi đã uống rất nhiều thuốc tây, nhưng chưa cải thiện được tình hình. Có lần “lướt Web”, thấy có trang bán thuốc trị mụn gia truyền, rất nhiều người đã sử dụng và để lại lời cảm ơn vì đã chữa trị được nên tôi cũng mua thử. Tôi không quan tâm đến thành phần của thuốc, vì bao người sử dụng trước thấy tốt rồi, mình dùng hợp là được”.
Chính tâm lý dễ dãi của khách hàng đã khiến nhiều cơ sở sản xuất thuốc đông y tự chế chui thuê những chuyên gia công nghệ, làm những comment giả của khách hàng ca ngợi về công dụng của thuốc để câu lượng người truy cập, tìm hiểu tiến tới mua sản phẩm. Và kết quả là các trung tâm y tế, các bệnh viện ngày ngày tiếp nhận không ít ca cấp cứu do biến chứng của thuốc đông y tự chế. 
Trung tâm dị ứng miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) từng tiếp nhận nhiều bệnh nhân chịu tác dụng phụ khi lạm dụng corticoid hoặc dùng phải thuốc đông y trộn chất Dexamethason, nhẹ thì phù thũng, tăng cân, nổi mẩn… nghiêm trọng hơn có thể suy thượng thận, hạ canxi trong máu, loãng xương, ảnh hưởng dạ dày, tá tràng, thậm chí tử vong. Điều đáng nói ở đây là có những người bị bệnh nan y đã bỏ qua cơ hội vàng điều trị mà theo bác sỹ, nếu can thiệp kịp thời bằng tây y, phẫu thuật, trị xạ có thể khỏi thì những đối tượng này lại tới với những “lang băm” để rồi tiền mất mà tật vẫn mang.
Điển hình như trường hợp chị  Hoàng Thị Toan (Nam Định), thấy ngực có cục u cứng nên đã đi khám và được chẩn đoán ung thư vú giai đoạn sớm. Sợ đụng dao kéo sẽ làm cho khối u tiến triển nhanh, chị từ chối phẫu thuật và đã tự ý cắt thuốc nam để uống và đắp. Sau 1 tuần, khối u chảy nước, khiến chị đau đớn, đứng lên ngồi xuống thôi cũng không chịu được… Khi đến viện, bác sỹ cho biết khối u ác tính đã di căn vào gan và phổi…
Nhiều chuyên gia khuyến cáo, người bệnh nên đến bệnh viện, cơ sở khám chữa bệnh có uy tín, mua thuốc theo sự chỉ dẫn của bác sỹ. Với những loại thuốc đông y chỉ mua ở cơ sở có giấy phép hoạt động, chứng nhận sản phẩm của cơ quan y tế địa phương. Đọc kỹ thành phần, công dụng,tác dụng phụ và đặc biệt tham khảo ý kiến của bác sỹ điều trị trước khi sử đụng để tránh cảnh tiền mất mà bệnh vẫn chồng bệnh.

Thu Hường